Po co skórze kolagen?

Do ok. 25. roku życia Twój organizm produkuje go w ilości do 3 kilogramów rocznie, a z każdą kolejną dekadą nawet o 10% mniej. Nazywany białkiem młodości kolagen odpowiada m.in. za procesy starzenia się skóry, a im go mniej, tym więcej zmarszczek na Twojej twarzy – choć to niejedyna oznaka jego niedoboru. Dowiedz się o nim więcej!

Co to jest kolagen i z czego się składa?

Kolagen to produkowane przez fibroblasty białko, które – choć kojarzone zwykle ze skórą – jest jednym z głównych budulców całej tkanki łącznej w organizmie, czyli również kości, ścięgien, naczyń krwionośnych czy chrząstek. Ze względu na niezwykłą elastyczność i zdolność do rozciągania, włókna kolagenowe są pewnego rodzaju „rusztowaniem”, które chroni wszystkie narządy wewnętrzne i trzyma je na miejscu.

Choć istnieje wiele rodzajów kolagenu o różnych strukturach, każdy z nich przyjmuje postać potrójnej helisy i składa się z ponad trzech tysięcy cząsteczek, w których konsekwentnie powtarzają się cztery aminokwasy:

• argininę – jest źródłem azotu, poprawia krążenie i odporność,
• glicynę – jest składnikiem czerwonych krwinek, wspomaga syntezę keratyny, hamuje proces degeneracji mięśni,
• prolinę – opóźnia marszczenie się skóry, przyspiesza gojenie ran, odpowiada za uzupełnianie ubytków w tkankach, obniża poziom wolnych rodników,
• glutaminę – wzmacnia układ odpornościowy, pomaga w zachowaniu równowagi kwasowo-zasadowej i dostarcza organizmowi azot,
• lizynę – współtworzy hormony i enzymy, opóźnia procesy starzenia.

Co istotne, do tworzenia naturalnego kolagenu jest zdolny jedynie organizm kręgowca, a w zasadzie zachodzące w nim procesy metaboliczne. Nie produkują go rośliny ani żadne organizmy prymitywne. Ten, który spotykasz w kosmetykach z kolagenem, pochodzi najczęściej z karków cieląt lub świń, a także z różnego rodzaju ryb.

Jaką funkcję spełnia kolagen w skórze właściwej?

Aż 40% kolagenu produkowanego przez Twój organizm znajduje się w skórze – łatwo się więc domyślić, że odgrywa dużą rolę w zachodzących w niej procesach. Jaką dokładnie? Spróbujemy Ci to wyjaśnić na przykładzie.

W normalnym przypadku białka kolagenowe tworzą sieć uporządkowanych włókien, przypominających bardzo elastyczną sieć. Gdy skóra ulega silnemu napięciu – np. wtedy, gdy się uśmiechasz czy mocno mrużysz oczy, patrząc na słońce – włókna te rozciągają się, a następnie błyskawicznie wracają do pierwotnej formy. Na powierzchni skóry nie pozostaje jednak żaden ślad po tym działaniu.

Co się dzieje, gdy działanie fibroblastów zostaje zakłócone? Produkcja kolagenu trwa nieprzerwanie, jednak jej owocem są włókna bardziej kruche i mniej elastyczne. Co się stanie, gdy je mocniej naciągniesz? Sieć włókien ulegnie zerwaniu, a jej pełna regeneracja będzie albo bardzo powolna, albo wręcz niemożliwa – i tak właśnie powstają zmarszczki na twarzy czy rozstępy na udach. Brak kolagenu objawia się też suchym, znacznie cieńszym niż normalnie naskórkiem – to dlatego zmiany tego typu są widoczne niemalże od razu.

Po czym rozpoznasz niedobór kolagenu w skórze?

Choć pierwsze oznaki niewystarczającej produkcji kolagenu powinny się objawić w okolicach 25. roku życia, nie jest to sztywno ustalona granica – w Twoim przypadku ten proces może się rozpocząć szybciej lub później, w zależności od naturalnych uwarunkowań. Po czym rozpoznasz, że już najwyższa pora na jego uzupełnianie?

• Skóra jest bardziej wiotka niż do tej pory, chociaż pijesz tyle samo wody co wcześniej i stosujesz te same rytuały pielęgnacyjne.
• Widzisz nowe zmarszczki, a te powstałe wcześniej są wyraźnie głębsze.
• Borykasz się z chronicznym przesuszaniem skóry, mimo że ją regularnie nawilżasz.
• Zauważasz pierwsze ślady cellulitu lub rozstępów, choć brak innych czynników mogących przyczynić się do ich powstania.

Co niszczy włókna kolagenowe?

Wytworzony przez organizm kolagen niestety nie zostaje z Tobą na zawsze, lecz jest poddawany ciągłej wymianie. Obumarłe i uszkodzone tkanki są jednak na bieżąco regenerowane i odbudowywane. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, po 25. roku życia jego produkcja nieco wyhamowuje – w efekcie z roku na rok ubywa go więcej niż powstaje.

Wiek nie jest jedynym czynnikiem utrudniającym syntezę kolagenu. Nie bez znaczenia pozostają tutaj również:

• nieodpowiednia dieta, przede wszystkim bogata w cukier,
• styl życia obfitujący w przewlekły stres i uwalniany na jego skutek kortyzol, który powoduje rozpad kolagenu,
• stosowanie używek, a w szczególności papierosów i alkoholu.

Kolagenie wróć! Jak powstrzymać proces utraty kolagenu?

Niestety, natury nie zmienimy i procesu malejącej produkcji kolagenu przez nasz organizm nie da się powstrzymać. Natomiast nie znaczy to, że nie możemy trochę pomóc naszej skórze, na przykład stosując aktywny kolagen w żelu, który – przenikając przez warstwę naskórka – dotrze do fibroblastów znajdujących się w skórze właściwej i pobudzi je do produkcji kolagenu Aby tak się stało, musi to być kolagen aktywny biologicznie, czyli zbudowanych z takich aminokwasów, jakie znajdują się naturalnie w naszym ciele. Dlatego wybierając kolagen sprawdź czy masz do czynienia z hydroizolatem kolagenowym pozyskiwanym najczęściej z cieląt lub świń czy hydratem z ryb. Tylko hydrat kolagenu zapewnia przetrwanie konstrukcji potrójnej helisy zbudowanej z aminokwasów i peptydów, dzięki czemu zachowuje swoją aktywność biologiczną.